پرسش :

هدف یک دانشجو از تحصیل چه باید باشد؟


پاسخ :
دوست گرامی؛ زندگی در هویت خود، هدفمند است، اما اینکه ما هم به عنوان یک فرد توانسته ایم هدف زندگی را روشن بشناسیم و زندگی خود را هدفمند سازیم، فرایندی است که باید خودمان در آن حضور فعال داشته باشیم و راهبرد مشخصی برای خود ترسیم کنیم. هدفمند سازی با این رویکرد از ان جهت ضرورت می یابد که باعث آرامش و نظم زندگی و سامان دهی افکار و رفتار انسان می شود.

کسی که هدفی ندارد، سردرگم است و برنامه ریزی برایش ممکن نیست و دچار افسردگی و ناامیدی و آسیب های فراوان دیگری خواهد شد. بنابراین روشن بودن هدف زندگی یکی از عوامل مهم آرامش و شاد زیستی و سلامتی روانی انسان است. هم چنین شناخت هدف زندگی برای هدفمند ساختن زندگی خود و کسب آرامش و رسیدن به شاد زیستی کاملا لازم و ضروری است.
 

هدف نهایی زندگی انسان

هدف نهایی و کلی زندگی انسان در رویکرد اسلام که دین توحیدی است، تنها خدای متعال است. در این راستا گفتنی است: انسان موجودی خداگونه است. خدای متعال انسان را به صورت خویش آفرید؛ «ان الله خلق آدم علی صورته» و خلیفه خود در زمین قرارش داد؛ «انی جاعل فی الارض خلیفه». به خاطر همین ملائکه بر او سجده کردند؛ «و سجد الملائکه کلهم اجمعون الا ابلیس» و برای او فراوان پیامبران فرستاد با کتاب های آسمانی، تا این خداگونگی از مرحله استعداد به فعلیت درآید و انسان آینه تمام نمای خدا در روی زمین گردد. در این راستا زندگی نیز فرصتی است برای خدایی شدن و عمر انسان اگر در این مسیر هزینه نشود، خسارت است؛ «ان الانسان لفی خسر الا الذین آمنوا و عملوا الصالحات».

بنابراین هدف از خلقت انسان، خدایی شدن یا خداگونه شدن انسان و فعلیت بخشی به استعداد خلیفه الهی است که از طریق بندگی خداوند و پرستش توحیدی و خدامحوری حاصل می شود.

هدفی که منظور نظر دین و اولیای الهی است ساختن انسان خدایی است. پیامبران و رهبران دینی برای خدایی شدن انسان تلاش کرده اند. آنها به هر چیزی که دعوت کرده اند مانند عبادت خدا و اخلاق، همه برای این بوده است که از انسان یک موجود خدایی بسازند.

هر انسانی در زندگی خود، اهدافی را دنبال می کند. حتی کسانی که اهل گناهند، هر دم هدفی را می جویند؛ ولی چون این اهداف گوناگون است و جهت خاصی ندارد، قانع کننده نیست و فرد همواره احساس می کند باید به دنبال هدفی راضی کننده بگردد. برای این که انسان هدف واحد و مناسبی برای زندگی خود انتخاب کند، باید ببیند «چرا آفریده شده است؟». آن کس که هدفش در زندگی، متناسب با هدف از آفرینش باشد، به آرامش و سعادت دست یافته است و همه جنبه های وجودی خود را در مسیر صحیح حیات قرار خواهد داد.

انسان اهداف فراوانی در زندگی خود دارد، ولی اگر بخواهد زندگی اش سامان درستی بیابد و به آرامش برسد، باید تمامی اهداف گوناگون خود را در مسیر خاص و برای رسیدن به هدف واحدی که همانا هدف از خلقت انسان است، سازماندهی و جهت دهی کند. برای این منظور نکته اساسی که وجود دارد شناسایی هدف نهایی و اصلی آفرینش است.
 

قرآن و هدف مستقیم زندگی انسان

قرآن کریم به صراحت هدف زندگی انسان را بیان کرده و فرموده است: و ما خلقت الجن و الانس الا لیعبدون. و جن و انس را نیافریدم مگر برای عبادت. (ذاریات، آیه ۵۶).

همچنین از تمامی آموزه های دینی استفاده می شود که کمال و سعادت انسان در این دنیا و نیز در آخرت از طریق عبادت و ارتباط با خداوند تامین می شود، به خاطر همین است که در آیات فراوانی از قرآن کریم اشاره شده است که تمامی انبیای الهی بدون استثنا انسان را به پرستش پروردگار عالم فراخوانده اند، و لقد بعثنا فی کل امة رسولا ان اعبدوا الله و اجتنبوا الطاغوت. و هر آینه در هر امتی رسولی را برانگیختیم تا به امت خود بگوید که: خدای را بپرستید و از طاغوت بپرهیزید. (نحل، آیه ۳۶) از آن رو می توان به صراحت باور داشت که: هدف زندگی انسان چیزی جز عبادت خداوند نیست.

از دیدگاه قرآن کریم هدف نهایی انسان در زندگی، قرب الی الله یا همان خدایی شدن انسان از طریق عبادت توحیدی و انس با خداوند است؛ عبادت هدف ابزاری و متوسط رسیدن به چنین هدفی است. آنجا که قرآن کریم می فرماید: «و ما خلقت الجن و الانس الا لیعبدون؛ و جن و انس را نیافریدم مگر برای عبادت». فایده و اثر عبادت نیز انس با معبود و نزدیک شدن به صفات و کمالات او است. برای هدفگذاری در زندگی باید به گونه ای برنامه ریزی نمود که تمامی اهداف جزئی زندگی در مسیر قرب الی الله توجیه و سازمان دهی شود، تا انسان بتواند در این مسیر به کمال و سعادت واقعی خودش دست یابد.
 

هدف متوسط

آنچه گفته شد هدف نهایی و استراتژیک زندگی انسان است. برای رسیدن به این هدف اهداف کوتاه مدت و متوسطی نیز وجود دارد که در این زمینه خود شما باید استعداد سنجی و تصمیم گیری و برنامه ریزی کنید. یعنی هر کسی باید در زندگی خود به عنوان تاکتیک برای این اهداف برنامه ریزی داشته باشد. هدف نهایی روح تمام زندگی و اهداف و تصمیم گیری های انسان است.

در زمینه زندگی عادی لازم است شما تحصیل کنید مدرک بگیرید شغل داشته باشید، درآمد کسب کنید، ازدواج کنید و مطابق استعداد و توانایی و علاقه مندی خود نقشی مفید در جامعه داشته باشید. این مسیر حتما باید طی شود و باید برای آن برنامه ریزی داشته باشید، اما زمانی این مسیر ارزش دارد که در راستای همان هدف نهایی تنظیم شود. درنتیجه آنچه که مهم است رسیدن به هدف نهایی است و هدف های دیگر زمانی از ارزش برخورددارند که در راستای تحقق هدف نهایی باشد از نظر اسلام هدفی منفی است که مانع رشد معنوی انسان باشد و آدمی را به سوی گرایش افراطی به دنیا دوستی سوق دهد، وگرنه اهدافی که در مسیر خودسازی و ارتقای معنوی انسان است، از دنیا نیست و عین آخرت گرایی و خداجویی است.

انتخاب هر هدف متوسطی نیز بستگی به نیت شما دارد. اگر نیت شما پاک است و می خواهید به خلق خدا خدمت کنید و محصول آن را در راه رضای خداوند بکار بگیرید، این عین خداجویی و دین داری است. به طور کلی تمامی انتخاب ها و موضع گیری های ما وابسته به نیت و اخلاص در آن است.

منبع: پرسمان